Teoria klasyczna ekonomii kontra teoria Keynesa

Sanz-Bas_Hayekowska-krytyka-ogolnej-teorii-Keynesa_maleW każdym państwie występują okresy lepsze czyli charakteryzujące się niskim bezrobociem, wysokim poziomem PKB oraz wysokim poziomem zadowolenia obywateli, ale również gorsze związane z sytuacją odwrotną, a więc wysokim bezrobociem, niskim poziomem PKB i niezadowoleniem społeczeństwa. Sytuacje te w doktrynie ekonomii zwane są cyklami koniunkturalnymi i związane są z takimi fazami jak: kryzys, ożywienie, ale również depresja i rozkwit. Tradycyjny model opisujący cykl koniunkturalny obejmuje cztery wymienione fazy. Związane są one z przechodzeniem od jak najlepszych wyników wskaźników ekonomicznych do jak najgorszych. Wszystkie fazy charakteryzują się określonymi cechami i ekonomiści po wielu latach obserwacji są w stanie zaobserwować kiedy, która z nich następuje. Niestety cykle koniunkturalne mają różną długość trwania, oznacz to, że jeden cykl może trwać od pięciu nawet do pięćdziesięciu lat. Sytuacja ta byłaby miła gdyby większą część z tego okresu zajmowały fazy takie jak rozkwit i ożywienie, niestety, ale również występuje kryzys i depresja. Stany w których znaczna część obywateli nie ma pracy i żyje poniżej linii ubóstwa jest zjawiskiem bardzo negatywnym dlatego też politycy oraz ekonomiści starali się skupiać swoje działania na likwidacji okresów depresji oraz kryzysu lub ich skróceniu. W efekcie nastąpiło spłaszczenie amplitudy cyklu oraz zmniejszenie liczby faz z czterech do dwóch. Konsekwencją tego jest mniejsza faza rozkwitu i ożywienia, ale bezapelacyjnie zaletą łagodniejszy kryzys i depresja, a także krótszy okres trwania.

Obserwacje cykli koniunkturalnych prowadzone były przez ekonomistów już od dawien dawna, jednak dopiero wybuch Wielkiego Kryzysu przyczynił się do wprowadzenia dużych zmian. Przed jego wybuchem w wielu państwach dominowała ekonomia klasyczna, której autorem jest Adam Smith. W myśl jej zapisów w gospodarce każdego państwa działa „niewidzialna ręka” powodująca, że samoczynnie dochodzi do równowagi ekonomicznej. Jeżeli zatem w kraju dzieje się źle i gospodarka funkcjonuje nie tak jak trzeba system gospodarczy potrafi sam się uleczyć jedynie trzeba pozwolić mu na to i nie interweniować w sprawy gospodarcze. Wszelkie kryzysy ekonomiczne według wymienionej teorii związane były z wchodzeniem polityków w nie swoje kompetencje. Wybuch kryzysu gospodarczego na tak szeroką skalę jak miało to miejsce podczas Wielkiego Kryzysu spowodował, że wielu ekonomistów zaczęło coraz jawniej krytykować teorię klasyczną. Jednym z jej przeciwników był J. M. Keynes, który stwierdził, że właśnie brak ingerencji państwa w sprawy gospodarki jest główną przyczyną kryzysów. Aby im zapobiec państwo powinno monitorować sytuację na rynku i przy pierwszych sygnałach o wystąpieniu kryzysu należy ratować gospodarkę między innymi poprzez stymulowanie globalnego popytu i wdrażanie odpowiednich instrumentów podtrzymywania zatrudnienia lub likwidacji bezrobocia. Obecnie teoria Keynesa wykorzystywana jest przez ekonomistów oraz polityków we wszystkich krajach w których występuje gospodarka rynkowa.